-
1 Iэжьэ
сани/ Мылым, уэс гущIыIум зэрыщызекIуэ гу лIэужьыгъуэ.* ЛIыжьым бажэр къищтэри Iэжьэм ирилъхьащ, езыри Iэжьэм япэм иувэри къежьэжащ. Тэур. хъыб.Iэжьэ гудзэ стойка, вставленная в выдолбленное отверстие полоза саней/ Iэжьэ джабэм хуащI къибзыкIыгъэм ираукIэу Iэжьэ щхьэнтэр зыфIагъэтIысхьэж пхъэр.Iэжьэ джабэ полоз саней/ Iэжьэм щыщу гудзэхэр зыхэт, уэсым, мылым теж Iыхьэр.Iэжьэ къуапэ изогнутая часть полоза саней/ Iэжьэ джабэм и пэ къэгъэшауэ щытыр.Iэжьэ щхьэнтэ деревянное сиденье саней/ Iэжьэм щыщу утесыным, зыгуэрхэр теплъхьэным хуэщIауэ, гудзэхэм зэпрыууэ фIэгъэбыдар (пхьэбгъум е пхъэ упсам къыхащIыкI). -
2 Iэжьэ
саниIэжьэкIэ кIуэн ехать -
3 IэжьэлъакIуэфий
Iэжьэ лъэгухэм уэсыр щагъэфий уае
сильный мороз, когда полозья саней скрипят о снег -
4 зэтебдзэн
(зэтребдзэ) перех. гл. соединить друг с другом шипами (доски, бревна и т. п.)/ Убдзу зэтегъэбыдэн, зэтеупщIэн (пхъэ кIапэхэр).Iэжьэ лъэгухэри Iэжьэ щхьэнтэхэри хьэзыр хъуат, зэтебдзэжын фIэкIа хуэмеижу. -
5 шы
1. лошадь, конь/ Гум щIащIэу е тесу къракIухьу къагъэсэбэп унэ псэущхьэ, Iэщ.Шыр мэщыщ.* Шы уиIэмэ, уанэ бгъуэтынщ. (погов.) Шы щIакъуэ утесмэ, шы лъэ псэу ухуехь. (погов.) Зэхэту шы гуп уиIэ нэхърэ, уи унейуэ зы джэд. (погов.)Шы дахэ мыжэ снаружи мило, а внутри гнило.Шым гъусэ хуэщIын ослабив подпругу, дать лошади отдохнуть, поесть.Шы пшэр уанэу еутэкIын быть ненадежным, беспринципным ( о человеке).Шы пшэр уанэу къыпыщэтыжын 1) получить отставку. 2) остаться ни с чем.Шы тхьэкIумэ дэплъын устар. знать толк в лошадях, в наездничестве.* Пщымахуэ нэгъэсауэ зекIуэлIт, шы тхьэкIумэ дэплъат жыхуаIэм хуэдэт. фольк.шы бадзэ мошкара/ И теплъэкIэ бадзэ цIыкIунитIэм ещхь хьэдзэбадзэ.шы вей конский навоз/ Шым къыдэх шаукI.шы вей бадзэ навозная муха/ Шы вей, вэнвей с. ху. епщI бадзэ лIэужьыгъуэ.шы гъэжапIэ ипподром/ Шы къыщагъажэ щIыпIэ.шы кIуафIэ быстрая, резвая лошадь/ ФIыуэ зекIуэ шы.* Шы кIуафIэ зэпэщ тесу IуащхьэмахуэкIэ зыгуэр къыдэкIырт. Iуащхь.шы лъабжьэ копыто лошади/ Шы лъэбжьанэ.шы лъэгу вабдзэ подкопытная часть у лошади/ Шым и лъэгу щIагъыр.шы тесыкIэ манера, умение держаться на лошади/ Шым зэрытес щIыкIэ.Шы тесыкIэ дахэ.шы фащэ устар. комплект снаряжения для верховой лошади/ Уанэшым ирахьэлIэхэр (уанэ, шхуэ, къамышы с. ху.).* - Шы фащэм нэсу ухуеин хъумэ, бгъуэтынщ, си щIалэ, иджы шыпсафэщ уздэкIуэр, - жиIащ анэм. Нарт.шы фIэдзапIэ коновязь ( для привязывания лошадей)/ Шур зэпсыха уанэшым и шхуэмылакIэр фIадзэн папщIэ къагъэсэбэп пхъэлъантхъуэ.* ПщIантIэм дыхьэри и Джэмыдэжьыр шыфIэдзапIэм фIидзэри езыр {Щэуей} унэм щIыхьащ. Нарт.шы Iэдэж лошадь, ведомая всадником на поводу/ Шум Iэдэжу ишэ шым зэреджэ.Шы Iэдэж Iыгъын.шы Iэжьэ сани ( куда впрягают лошадей)/ Шы зыщIащIэ Iэжьэ.шу IумпIэ см. IумпIэ. Шы IумпIэр убыдын.шы Iус фураж/ Шыхэм я шхын.шы Iусыпхъэ см. шы Iус I.II устар. см. къуэш. -
6 шызакъуэ
шызакъуэ Iэжьэ одноконные сани/ Зыш фIэкIа зыщIамыщIэ Iэжьэ. -
7 Iэжьэпэпс
деревянная поперечина, соединяющая передние концы полозьев саней/ Iэжьэ къуапитIыр зэзыпх, зэрызыгъэIыгъ пхъэшыкъур (Iэжьэр зэкIэщIимыгъэкIыу, Iэжьэкъур Iэжьэ къуапэм къыфIимыгъэцIэфту). -
8 ежэхыпIэ
место, откуда спускаются, скатываются/ ЕхыпIэ, егъэзыхыгъуэ, псы сыт хуэдэхэр щежэх щIыпIэ; ежэхыгъуэ.Iэжьэ ежэхыпIэ. Псы ежэхыпIэ. -
9 зэпкърылъхьэн
(зэпкърелъхьэ) перех. гл. собрать, соединить что-л./ Пкъыгъуэ зырызхэр зэрыгъэубыдурэ, зыгуэр ухуэн, щIын, гъэпсын, зэпкърыгъэзэгъэн.ПкIэлъей зэпкърылъхьэн. Iэжьэ зэпкърылъхьэн. Машинэ зэпкърылъхьэн. -
10 зэпкърыхын
(зэпкърех) перех. гл. 1. разобрать что-л. (напр. машину)/ Зэпкърылъ гуэр пкъыгъуэ-пкъыгъуэу зэпэщхьэхуэ щIын.Машинэр зэпкърыхын. Гу зэпкърыхын. Iэжьэ зэпкърыхын.2. переносное разделать тушу/ Лыджанэ-лыджанэу зэпэщхьэхуэ, Iыхьэ-Iыхьэ щIын (Iэщ укIар, джэд укIар). Мэлыр зэпкърыхын. Джэдыр зэпкърыхын.3. разобрать, проанализировать что-л./ ЗэхэгъэкIын, наIуэ щIын, и зэхэлъыкIэр къэгъэбелджылын.Рассказыр зэпкърыхын. Iуэхур зэпкърыхын. Псалъэухар зэпкърыхын.* Тхыдэ илъэныкъуэкIэ Iуэхугъуэ пэжхэм яхуэгъэзауэ зэпкърысхащ, зэрызэкIэлъыкIуэным хуэдэу згъэтэмэмащ. Н. Ш.4. переносное размыть что-л./ ЗэкIэрылъэсыкIын.ЯтIэр псым зэпкърихащ.5. переносное лишить бодрости; сделать вялым, слабым (о жаре, болезни)/ И пкъыр щIэгъэлIэн, къарууншэ щIын.Iэпкълъэпкъыр дыгъэм зэпкърихын. -
11 къежэхын
(къожэх) неперех. гл. 1. сбежать вниз откуда-л. с чего-л./ ЖэрыжэкIэ къехын.2. сбежать, стечь вниз ( о жидкости)/ ТкIуаткIуэ гуэр егъэзыхыгъуэмкIэ къэжэн, зыгуэрым къежэбзэхын.* Матренэ Лу и натIэм къежэх лъыр илъэщIырт. КI. А.3. скатиться вниз откуда-л. с чего-л./ Къеджэрэзэхын, Iэжьэ, лъэрыжэ сыт хуэдэхэмкIэ къехын.* Сосрыкъуэ жыхуаIэр Абрэмывэу къежэхым натIэкIэ йоуэри Нэхъ хуабжьыжу дрехуеиж. Къэб. п. и ант.Пащхьэр къежэхын см. пащхьэ.ПщIэнтIэпсыр къежэхын см. пщIэнтIэпс.Уэшх къежэхын см. уэшх. -
12 хуэбдзын
-
13 шитIIэжьэ
сани для двух лошадей/ ШитI зыщIащIэ Iэжьэ. -
14 щIэубыдэн
(щIеубыдэ) перех. гл. 1. запереть кого-что-л. где-л./ Зыгуэр зыщIыпIэ щIэгъэхьауэ къыщIэмыгъэкIын.* Джэд закъуэр джэдэщым щIэдубыдэри кIэцIым-кIэцIыурэ щIэз хъуащ. фольк.2. придавить кого-что-л./ ТеуфэракIэу, теджалэу зыгуэрым и щIагъ зыгуэр къыщIэнэн.* Хъуэжэ и бгым напэIэлъэщI щIэпхати, Iэжьэ щхьэнтэм фIэнэри, Iэжьэм Хъуэжэ щIиубыдащ. Хъу. и таур.3. покрыть что-л. (напр. о снеге)/ КъыщIэмыщыжу зыгуэрым щIиуфэн, щIихъумэн.* Псыр щIеубыдэ мыл Iув щIагъым. Е. К.4. держать что-л. под чем-л. (напр. ведро под струей)/ ТкIуаткIуэ къыпыжым е къежэхым зыгуэр щIэIыгъэн.Псым пэгун щIэубыдэн.Гур щIэубыдэн см. гу II. -
15 фIанэжь
пасэрей пхъащIэхэм Iэжьэ, гу сыт щащIкIэ къагъэсэбэпу щыта пхъэупс Iэмэпсымэ
инструмент-тесак у прежних плотников, похожий на тяпку, применявшийся при изготовлении телег и саней
Перевод: со всех языков на русский
с русского на все языки- С русского на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Адыгейский
- Русский